نشست علمی «نقش قوه مقننه در کنترل آسیب‌های اجتماعی جایگزین‌های ازدواج با تسهیل ازدواج جوانان» عصر ۱۷ دی به همت مؤسسه رسانه‌ای حامین و با همکاری مرکز تحقیقات و پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و وزارت علوم تحقیقات و فناوری در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.
این نشست با حضور امیرحسین بانکی‌پور، نماینده مجلس شورای اسلامی؛ حجت‌الاسلام متقی‌فر، دبیر قرارگاه حمایت از خانواده و جوانی جمعیت وزارت ورزش و جوانان؛ ریحانه رحمانی‌پور، مدیر گروه زنان و خانواده مرکز پژوهش‌های مجلس؛ علی نوری، دبیر گروه خانواده انجمن جامعه‌شناسی ایران؛ حمیدرضا بطحایی، دبیر کارگروه مسائل اجتماعی مرکز تحقیقات مجلس و محمدرضا زهرایی، عضو کارگروه مسائل اجتماعی مرکز تحقیقات مجلس در دانشگاه شهید بهشتی تهران برپا شد.
میانگین سن و نرخ ازدواج کاهشی است
رحمانی‌پور، مدیر گروه زنان و خانواده مرکز پژوهش‌های مجلس در این نشست با اشاره به اینکه براساس داده‌ها و نتایج سازمان ثبت احوال کشور و مرکز آمار ایران، روند تحولات شاخص‌های ازدواج به‌گونه‌ای است که نرخ ازدواج با کاهش و میانگین سن ازدواج با افزایش روبه‌رو بوده است، گفت: بررسی ابعاد مسئله ازدواج و الگو‌های همسرگزینی نشان از کلیدی بودن متغیر سن ازدواج در این الگوهاست و افزایش سن ازدواج، الگو‌های آن را دچار تحول کرده و شاخص‌های دیگر از جمله فرزندآوری، طول عمر ازدواج، استحکام خانواده، ضرورت ازدواج و… را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
دلایل تاخیر ازدواج جوانان چیست؟
مدیر گروه زنان و خانواده مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح کرد: پیمایش‌ها و پژوهش‌های ملی انجام شده نشان می‌دهد، بالا بودن هزینه‌های آغاز زندگی، بهای سنگین مسکن، بیکاری و عدم اشتغال جوانان و پیدا نکردن گزینه مناسب ازدواج در سه اولویت اول عدم ازدواج به هنگام جوانان قرار دارد. عوامل یاد شده به ترتیب در حوزه‌های اقتصادی، اقتصادی_اجتماعی و اجتماعی_فرهنگی قرار دارد. به عبارتی می‌توان گفت، عدم تغییر روند موجود و عدم توانمندسازی اقتصادی افراد در تأمین معاش یک خانواده نه تنها استحکام خانواده‌های موجود را تحت الشعاع قرار می‌دهد، بلکه شکل‌گیری خانواده‌های جدید را با مشکل روبه‌رو می‌کند.
او ادامه داد: غالب عواملی که در اولویت بالای اثرگذاری هستند، یکی از کارکرد‌های مهم خانواده که کارکرد اقتصادی است را با اخلال مواجه می‌کند. از این رو افراد در سطح اول رفع نیاز‌های خود با مشکل روبه‌رو شده و به سطوح دیگر که تشکیل خانواده و تأمین نیاز‌های عاطفی را شامل می‌شود، وارد نمی‌شوند. البته عوامل تأثیرگذار بر سن ازدواج به صورت شبکه‌ای به یکدیگر متصل بوده و چرخه عوامل را تشکیل می‌دهد. از این رو حل مسئله مورد نظر از طریق قطع چرخه و روابط دوسویه اثرگذاری و اثرپذیری امکان‌پذیر است و راهبرد حل مسئله ازدواج با در نظر گرفتن عوامل اولویت‌دار در افزایش سن ازدواج و روابط بین آن‌ها باید تدوین شود.رحمانی‌پور در ادامه آمار‌هایی را از تغییرات سن ازدواج بین دختران و پسران و عوامل تأثیرگذار بر این موارد و همچنین افزایش سن ازدواج ارائه کرد.
میانگین سنی ازدواج؛ بدون تغییر
امیرحسین بانکی‌پور، نماینده مجلس شورای اسلامی در این نشست با بیان اینکه در 20 سال گذشته تغییر محسوسی در میانگین سنی ازدواج دختران و پسران رخ نداده است، گفت: میانگین سنی برای ازدواج دختران ۲۴ سال و برای مردان ۲۷.۵ سال بوده است. به علاوه اینکه در حال حاضر در بازه سنی ۲۰ تا ۳۵ سال، دو سوم دختران متأهل هستند.
آمارهای ازدواج نگران کننده است
او با بیان اینکه عدد‌های نگران کننده‌ای در حوزه ازدواج جوانان وجود دارد، بیان کرد: نسبت ازدواج و طلاق در حال نزدیک شدن به هم هستند. ۳۰ سال قبل نسبت ازدواج به طلاق ۱۶ به یک بود، اما الان این نسبت سه به یک شده است. در حال حاضر حدود دو میلیون و ۲۰۰ دختر بالای ۳۰ سال مجرد و حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ پسر مجرد بالای ۳۰ سال وجود دارد. نسبت سه به یک ازدواج به طلاق به این معنا نیست که از هر سه ازدواج یکی منجر به طلاق می‌شود، ازدواج بین مجردهاست و طلاق بین کسانی که سال‌های گذشته ازدواج کرده‌اند.
مسائل اقتصادی یا فرهنگی؛ کدام موانع ازدواج هستند؟
نماینده مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که موانع فرهنگی، بیشتر از موانع اقتصادی بر وضعیت کنونی ازدواج اثر داشته، اما کمتر مورد توجه واقع شده است. همچنین روند وضعیت ازدواج در سال‌های اخیر نگران‌کننده بوده است به صورتی که با وجود افزایش جمعیت، نرخ رشد ازدواج کاهش، میانگین سن ازدواج به ویژه در دختران و نرخ طلاق به شدت افزایش پیدا کرده است. راهکارهایی همچون ازدواج همسالان، آموزش مهارت‌های زندگی در سطوح مختلف، رصد دائمی و توجه ویژه مدیران در برنامه ریزی‌ها و عزم ملی برای حل این معضل، از جمله راه‌های برون رفت از این وضعیت بحرانی است.
در بخش پایانی این نشست هر کدام از کارشناسان به ارائه نکاتی پیرامون مسئله ازدواج و توصیف وضع موجود، آسیب‌های جایگزین‌های ازدواج و نقش ازدواج در حل این معضلات، جایگاه مجلس در تسهیل ازدواج به عنوان یک راهکار محوری برای آسیب‌های راه‌های جایگزین و همچنین نقد و بررسی عملکرد گذشته و فعلی مجلس شورای اسلامی در تسهیل ازدواج، ارائه پیشنهاد برای نقش‌آفرینی حداکثری مجلس در کاهش آسیب‌های اجتماعی و راه‌های جایگزین ازدواج از طریق تسهیل ازدواج جوانان را ارائه دادند.
