بیایید ابتدا با یک داستان شروع کنیم:

علی و فاطمه پس از چند سال زندگی مشترک، احساس می‌کنند که تقسیم مسئولیت‌های خانگی بینشان به صورت عادلانه انجام نمی‌شود. علی معتقد است که بیشتر کارهای خانه بر عهده فاطمه است و فاطمه نیز احساس می‌کند که علی به اندازه کافی در کارهای خانه مشارکت نمی‌کند. این اختلافات کوچک کم‌کم به مشاجرات بزرگ تبدیل شده و جو خانه را تحت تاثیر قرار داده است.

یک روز پس از شام، فاطمه با آرامش به علی می‌گوید: “علی جان، می‌خوام باهات راجع به چیزی صحبت کنم. حس می‌کنم که این روزها تقسیم کارهای خونه بینمون یه کم نامتعادل شده. من تقریبا همه کارای خونه رو انجام میدم و تو بیشتر وقت تو به کار و تفریح اختصاص میدی. میدونم که تو هم خسته‌ای، اما دوست دارم یه راه حلی پیدا کنیم که همه کارها به صورت عادلانه بینمون تقسیم بشه.”

علی با کمی تعجب می‌گوید: “فاطمه حق با توئه. من هم می‌خوام که همه چیز بینمون خوب باشه. اما راستش، نمی‌دونم چطور میتونیم این مشکل رو حل کنیم.”

فاطمه پیشنهاد میدهد: “بیا یه لیست از همه کارهای خونه تهیه کنیم و بعد با هم تصمیم بگیریم که هر کدوم ازمون چه کارهایی رو انجام بده. همچنین می‌تونیم یه جدول زمانی مشخص کنیم تا بدونیم که هر کدوممون مسئول چه کارهایی هستیم.”

علی با این پیشنهاد موافق است و آن‌ها شروع به تهیه لیستی از کارهای خانه می‌کنند. بعد از مدتی بحث و گفتگو، به یک توافق مشترک می‌رسند و جدول زمانی را مشخص می‌کنند.

توضیح کوتاه:

این داستان نشان می‌دهد که چگونه زوجین می‌توانند با گفتگو و مذاکره، اختلافات خود را حل کنند و به یک توافق مشترک برسند. کلید موفقیت در این نوع مذاکرات، ایجاد یک فضای آرام و صمیمی، گوش دادن فعال به حرف‌های طرف مقابل، احترام گذاشتن به نظرات یکدیگر و یافتن راه حل‌هایی است که به نفع هر دو طرف باشد.

نکات مهم برای مذاکره و سازش بین زوجین:

• انتخاب زمان مناسب: برای گفتگو در مورد مسائل مهم، زمانی را انتخاب کنید که هر دو نفر آرام و بدون استرس باشند.
• استفاده از “من” بجای “تو“: به جای اینکه طرف مقابل را سرزنش کنید، احساسات خود را با استفاده از عبارت‌های “من” بیان کنید. مثلاً به جای اینکه بگویید “تو همیشه کارهای خونه رو ول می‌کنی”، بگویید “من احساس می‌کنم که بیشتر بار کارهای خونه روی دوش منه.”
• گوش دادن فعال: به حرف‌های طرف مقابل با دقت گوش دهید و سعی کنید منظور او را به درستی درک کنید.
• احترام گذاشتن به نظرات یکدیگر: حتی اگر با نظر طرف مقابل موافق نیستید، به آن احترام بگذارید.
• یافتن راه حل‌های برد-برد: به دنبال راه حل‌هایی باشید که به نفع هر دو طرف باشد.
• انعطاف‌پذیری: برای رسیدن به توافق، گاهی اوقات لازم است که کمی انعطاف‌پذیر باشید و از موضع خود کوتاه بیایید.

موضوعات دیگری که زوجین می‌توانند در مورد آن‌ها با هم مذاکره کنند:

• مسائل مالی
• تربیت فرزندان
• روابط اجتماعی
• برنامه‌ریزی برای آینده

برای افزایش میزان سازش در ازدواج نیازمند شناخت انواع تعارضات هستیم. ابتدا بیایید ببینیم تعارض چیست؟ تعارض، بخشی جدایی‌ناپذیر از روابط انسانی است و در همه سطوح از روابط شخصی تا روابط سازمانی رخ می‌دهد. شناخت انواع تعارض و دلایل آن، گام مهمی در جهت مدیریت و حل موثر آن‌هاست.

انواع تعارض

تعارض‌ها را می‌توان از جنبه‌های مختلفی دسته‌بندی کرد. برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• تعارض درون فردی: تعارضی است که در درون فرد رخ می‌دهد و معمولاً ناشی از تضاد بین نیازها، ارزش‌ها یا باورهای فرد است. این تعارض ریشه اغلب تعارض های بین فردی است.
• تعارض بین فردی: تعارضی است که بین دو یا چند نفر رخ می‌دهد و معمولاً به دلیل تفاوت در دیدگاه‌ها، اهداف، یا سبک‌های ارتباطی است.
• تعارض درون گروهی: تعارضی است که بین اعضای یک گروه رخ می‌دهد و معمولاً به دلیل رقابت، اختلاف در نقش‌ها یا منابع محدود است.
• تعارض بین گروهی: تعارضی است که بین دو یا چند گروه رخ می‌دهد و معمولاً به دلیل تفاوت در اهداف، ارزش‌ها یا منافع است.

دلایل اصلی تعارض

دلایل بسیاری برای بروز تعارض وجود دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• تفاوت در اهداف: زمانی که افراد یا گروه‌ها اهداف متفاوتی دارند، احتمال بروز تعارض افزایش می‌یابد.
• تفاوت در ارزش‌ها: اختلاف در ارزش‌ها و باورها می‌تواند منجر به تعارض شود.
• تفاوت در سبک‌های ارتباطی: تفاوت در نحوه ارتباط برقرار کردن افراد می‌تواند باعث سوء تفاهم و در نتیجه تعارض شود.
• منابع محدود: زمانی که منابع محدود هستند، رقابت بر سر آن‌ها می‌تواند منجر به تعارض شود.
• تغییرات: تغییرات در محیط کار، سازمان یا زندگی شخصی می‌تواند باعث ایجاد عدم اطمینان و در نتیجه تعارض شود.
• نقش‌های نامشخص: زمانی که نقش‌ها و مسئولیت‌های افراد به وضوح تعریف نشده باشد، احتمال بروز تعارض افزایش می‌یابد.
• شخصیت‌ها: تفاوت در شخصیت افراد نیز می‌تواند منجر به تعارض شود.

پیامدهای تعارض در ازدواج

تعارض اگر به درستی مدیریت نشود، می‌تواند پیامدهای منفی بسیاری داشته باشد، از جمله:

• کاهش بهره‌وری: تعارض می‌تواند باعث کاهش تمرکز و انگیزه افراد شده و در نتیجه بهره‌وری را کاهش دهد.
• کاهش کیفیت روابط: تعارض می‌تواند روابط بین افراد را تخریب کرده و اعتماد را از بین ببرد.
• افزایش استرس: تعارض می‌تواند باعث افزایش استرس و اضطراب در افراد شود.
• کاهش رضایت شغلی: تعارض می‌تواند رضایت شغلی افراد را کاهش داده و منجر به افزایش غیبت و ترک کار شود.

مدیریت صحیح تعارض در ازدواج

برای مدیریت موثر تعارض، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد، از جمله:

• مذاکره: مذاکره یکی از موثرترین روش‌ها برای حل تعارض است. در مذاکره، طرفین به دنبال یافتن راه حلی هستند که به نفع همه باشد.
• واسطه‌گری: در برخی موارد، حضور یک واسطه بی‌طرف می‌تواند به حل تعارض کمک کند.
• آموزش مهارت‌های ارتباطی: آموزش مهارت‌های ارتباطی به افراد می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا بهتر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و از بروز تعارض جلوگیری کنند.
• تغییر ساختار: در برخی موارد، تغییر ساختار سازمان یا گروه می‌تواند به کاهش تعارض کمک کند.

مثال‌های مختلف از انواع تعارض بین زوجین

تعارض بین زوجین یک پدیده رایج است و دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. در زیر به چند مثال از انواع تعارضات رایج بین زوجین اشاره می‌کنیم:

تعارض بر سر تقسیم مسئولیت‌های خانگی

• مثال: یکی از زوجین معتقد است که سهم بیشتری از کارهای خانه را انجام می‌دهد و دیگری به اندازه کافی مشارکت نمی‌کند. این عدم توافق در تقسیم کارها می‌تواند باعث ایجاد تنش و نارضایتی شود.

تعارض بر سر مسائل مالی

• مثال: زوجین در مورد نحوه خرج کردن پول، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری اختلاف نظر دارند. یکی ممکن است به خرج کردن بیشتر علاقه‌مند باشد و دیگری به پس‌انداز. این اختلاف نظر می‌تواند منجر به بحث و جدل شود.

تعارض بر سر تربیت فرزندان

• مثال: زوجین در مورد روش‌های تربیت فرزندان اختلاف نظر دارند. یکی ممکن است به روش‌های سخت‌گیرانه‌تر اعتقاد داشته باشد و دیگری به روش‌های آزادتر. این تفاوت‌ها می‌تواند باعث ایجاد تنش در رابطه شود.

تعارض بر سر ارتباط

• مثال: یکی از زوجین نیاز به ارتباط بیشتر و صمیمی‌تر دارد، در حالی که دیگری به فضای شخصی بیشتری نیاز دارد. این تفاوت در نیازهای ارتباطی می‌تواند باعث ایجاد سوء تفاهم و ناراحتی شود.

تعارض بر سر ارزش‌ها و باورها

• مثال: زوجین ممکن است در مورد مسائل مذهبی، سیاسی یا اجتماعی اختلاف نظر داشته باشند. این تفاوت‌ها می‌تواند باعث ایجاد تنش و درگیری شود.

تعارض بر سر سبک زندگی

• مثال: یکی از زوجین به فعالیت‌های اجتماعی و بیرون رفتن علاقه‌مند است، در حالی که دیگری به ماندن در خانه و آرامش بیشتر علاقه دارد. این تفاوت در سبک زندگی می‌تواند باعث ایجاد اختلاف شود.

تعارض بر سر مسائل جنسی

• مثال: زوجین ممکن است در مورد نیازهای جنسی، فانتزی‌ها یا فرکانس رابطه جنسی اختلاف نظر داشته باشند. این اختلافات می‌تواند باعث ایجاد نارضایتی و تنش در رابطه شود.

داستانی در مورد مدیریت سالم تعارض بین زوجین

عنوان داستان: پل ارتباطی

علی و فاطمه، زوج جوانی بودند که چند سالی از زندگی مشترکشان می‌گذشت. آن‌ها به شدت یکدیگر را دوست داشتند، اما گاهی اوقات اختلاف‌نظرهای کوچکی بینشان پیش می‌آمد که به مرور زمان بزرگ‌تر می‌شد. این اختلافات معمولاً بر سر مسائل ساده‌ای مانند تقسیم کارهای خانه، برنامه‌ریزی تعطیلات یا نحوه تربیت فرزندشان به وجود می‌آمد.

یک روز، پس از یک مشاجره طولانی، فاطمه با ناراحتی اتاق را ترک کرد. علی احساس گناه می‌کرد و می‌دانست که باید کاری انجام دهد. او به یاد کلاس‌های مدیریت تعارض که در دانشگاه شرکت کرده بود، افتاد. با خودش گفت: “من باید یاد بگیرم که چگونه با فاطمه بهتر ارتباط برقرار کنم.”

روز بعد، علی با یک دسته گل به سمت فاطمه رفت. او با صدایی آرام و مهربان گفت: “فاطمه جان، می‌دونم که دیروز دعوای بدی داشتیم. من خیلی متأسفم. می‌خوام که بدونم چه چیزی باعث ناراحتی تو شده تا بتونیم این مشکل رو حل کنیم.”

فاطمه که از این حرکت علی شگفت‌زده شده بود، با احتیاط شروع به صحبت کرد. او توضیح داد که احساس می‌کند علی به اندازه کافی به او توجه نمی‌کند و بیشتر وقتش را به کار اختصاص می‌دهد. علی هم به نوبه خود، توضیح داد که تحت فشار زیادی در محل کار قرار دارد و به همین دلیل تمرکزش روی کار بیشتر شده است.

پس از آنکه هر دو طرف حرف‌هایشان را زدند، با هم تصمیم گرفتند که برای حل این مشکل، یک برنامه‌ریزی دقیق انجام دهند. آن‌ها یک شب در هفته را به دورهمی و گفتگو اختصاص دادند و سعی کردند تا حد امکان به یکدیگر گوش دهند و درک متقابلی از احساسات یکدیگر پیدا کنند. همچنین، تصمیم گرفتند که کارهای خانه را به صورت مساوی تقسیم کنند تا هر دو احساس کنند که در اداره خانه سهیم هستند.

با گذشت زمان، علی و فاطمه یاد گرفتند که چگونه اختلافاتشان را به صورت سازنده حل کنند. آن‌ها فهمیدند که مهم‌ترین چیز، ارتباط موثر و احترام متقابل است. همچنین، یاد گرفتند که هر دو طرف باید برای حفظ رابطه تلاش کنند و از یکدیگر حمایت کنند.

نکات آموزنده از داستان:

• اهمیت ارتباط موثر: برای حل تعارض، زوجین باید بتوانند به صورت صادقانه و باز با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
• گوش دادن فعال: گوش دادن به حرف‌های طرف مقابل بدون قضاوت و قطع کردن حرف او، بسیار مهم است.
• درک متقابل: سعی کنید درک کنید که چرا طرف مقابل چنین احساسی دارد و به جای سرزنش کردن، سعی کنید او را درک کنید.
• یافتن راه حل‌های مشترک: به جای اینکه به دنبال برنده و بازنده بودن باشید، به دنبال راه حل‌هایی باشید که به نفع هر دو طرف باشد.
• صبر و حوصله: حل تعارض نیاز به زمان و تلاش دارد. نباید انتظار داشته باشید که همه چیز یک‌شبه حل شود.
• کمک گرفتن از افراد متخصص: اگر به تنهایی نمی‌توانید مشکلاتتان را حل کنید، از یک مشاور خانواده کمک بگیرید.

روش‌های دیگر برای مدیریت سالم تعارض بین زوجین:

• زمان‌بندی بحث‌ها: زمانی را برای صحبت در مورد مسائل مهم انتخاب کنید که هر دو طرف آرام و بدون استرس باشند.
• استفاده از “من” به جای “تو“: به جای اینکه طرف مقابل را سرزنش کنید، احساسات خود را با استفاده از عبارت‌های “من” بیان کنید.
• پرهیز از کلی‌گویی: به جای استفاده از عبارات کلی مانند “تو همیشه…” یا “تو هرگز…”، به رفتارهای خاصی اشاره کنید.
• تمرکز بر مسئله، نه شخص: سعی کنید مشکل را حل کنید، نه اینکه به شخصیت طرف مقابل حمله کنید.
• احترام گذاشتن به یکدیگر: حتی در هنگام اختلاف، به یکدیگر احترام بگذارید.

با رعایت این نکات، زوجین می‌توانند روابط قوی‌تر و سالم‌تری داشته باشند.