تعریف نیاز

بخش اول

در بخش اول ابتدا با تعریف واژه “نیاز” آشنا خواهید شد و پس از آن به سراغ انواع نیازها خواهید رفت. هدف از این بخش این است که ابتدا با مفهوم واژه نیاز به صورت واضح و روشن آشنا شوید و تفاوت آن را با خواسته، آرزو و تمایلات بدانید. پی بردن به این تفاوت ها از این جهت مهم است که در حین جلسات آشنایی و خواستگاری بتوانیم به تفکیک نیازها، تمایلات، آرزو و رویاهای خودمان و طرف مقابلمان را مشخص کنیم و ببینم تا چه میزان این موارد به یک دیگر شبیه و تا چه میزان از یک دیگر دور است. انجام این کار به شما کمک خواهد کرد که بتوانید با حجم انبوهی از اطلاعات در جلسات آشنایی به صورت درست برخورد کنید.

تعریف نیاز و انواع آنها

در تعریف لغوی باید بگوییم نیاز به معنای کمبود یا فقدان چیزی می باشد که برای ادامه زندگی یا فعالیت ضروری است.

تعریف مفهومی واژه نیاز کار پیچیده و سختی است ولی می توان آن را از 4 جنبه متفاوت بررسی کرد.

1) حالت کمبود: نیاز به عنوان یک حالت کمبود یا فقدان چیزی تعریف می شود که برای ادامه زندگی، فعالیت یا رفاه ضروری و مهم است.

2) انگیزه رفتار: نیاز می تواند به عنوان انگیزه رفتار نیز تعریف شود. زمانی که انسان احساس نیاز  کند، تلاش می نماید تا آن نیاز را برآورده کند.

3) رابطه با محیط: نیازها با محیط انسان در ارتباط هستند. انسان برای زنده ماندن و رشد به نیازهای مختلفی از جمله نیاز به غذا، آب، سرپناه و…دارد.

4) تفاوت با خواسته: نیازها با خواسته ها متفاوت هستند. خواسته ها به تمایلات، آرزوها و آنچه که انسان ها خواهان آن هستند اشاره دارندکه الزاما ممکن است ضروری نباشند. در ازدواج تفاوت نیاز و خواسته از اهمیت زیادی برخوردار است. در زمانی که دو فرد در یک رابطه یا ازدواج هستند، نیازهای پایه‌ای مانند احترام، امنیت، و احساس وابستگی معمولاً اولویت دارند. این نیازها اساسی برای حفظ رابطه و ارتباط میان همسران می‌باشند.
از سوی دیگر، خواسته‌ها می‌توانند به عنوان رویاها و آرمان‌های شخصی هر فرد نقش داشته باشند. برخی از این خواسته‌ها ممکن است به عنوان اهداف مشترک زندگی، یا تجربه یک زندگی خاص مورد توجه قرار گیرند.

انواع نیازها

گستردگی واژه نیاز باعث شده است که دسته بندی های متفاوتی از این مفهوم داشته باشیم. در این قسمت با 3 دسته بندی مختلف آشنا خواهیم شد.

1) بر اساس میزان ضرورت و اهمیت

الف) نیازهای اساسی: این نیازها برای بقا و ادامه زندگی انسان ضروری و لازم هستند و شامل نیاز به غذا، آب، هوا، سرپناه، پوشاک، امنیت و… می باشند. بسیاری از افراد به دنبال ازدواج هستند تا امنیت مالی و احساسی بیشتری داشته باشند. داشتن یک شریک زندگی که در شرایط بحرانی پشتیبان باشد، می‌تواند حس امنیت و ثبات را تقویت کند. برای مثال، زوجی که با هم پس‌انداز می‌کنند و در خرید خانه سرمایه‌گذاری می‌کنند، به دنبال ایجاد یک زندگی پایدار و امن برای خود و فرزندانشان هستند.

ب) نیازهای ثانویه: این نیازها برای رفاه و آسایش بیشتر انسان ضروری هستند و شامل نیاز به آموزش، بهداشت، مسکن مناسب، شغل، تفریح و سرگرمی می باشند.

نکته حائز اهمیت در مورد شناخت این دو  دسته از نیازها این است که بدانید اولویت این نیازها در ازدواج تا چه میزان بالا و پایین است. برای مثال تا چه اندازه در ازدواج خود نیاز به داشتن تفریح را احساس می کنید؟ چه میزان از روز نیاز است که سر کار بروید و چه میزان نزد خانواده باشید؟

2) بر اساس کارکرد های زندگی

الف) نیاز های جسمی: نیازهایی که مربوط به عملکرد و سلامت جسم انسان ها هستند.نیازهایی مانند خواب، فعالیت بدنی و مراقبت های بهداشتی.

ب) نیاز های روان شناختی: نیازهایی که مروبط به عملکرد و سلامت روان انسان ها هستند. نیازهایی مانند عشق، احترام، عزت نفس و امنیت عاطفی. در کل، این نیازهای روان‌شناختی به عنوان پایه‌های ارتباطات موفق و پایدار در ازدواج اهمیت دارند. توجه به این نیازها و تلاش برای تقویت آنها می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی زناشویی و ارتقای روابط خانوادگی کمک کند.

پ) نیازهای اجتماعی: نیازهایی که مربوط به ارتباط و تعامل انسان ها با یک دیگر است.نیازهایی مانند دوستی،همدلی،همکاری و عضویت در انجمن های جامعه.

3) نیاز های فردی: نیازهایی که مربوط به خواسته ها و تمایلات شخصی انسان ها است.نیازهایی مانند تائید و توجه،تعلق خاطر و احترام.

تمرین

* هر روز به مدت 10 الی 15 دقیقه وقتی را برای انجام این تمرین اختصاص بدهید.

* سوالات مطرح شده را در کاغذی نوشته و به آن پاسخ بدهید

(امروز چه چیزی برای من مهم بود؟) (چه چیزهایی مرا خوشحال کردند؟) (چه چیزهایی باعث ناراحتی من شدند؟) (امروز به چه چیزهایی نیاز داشتم که دریافت نکردم؟) (در چه موقعیت‌هایی احساس رضایت و خشنودی داشتم؟)

* پس از یک هفته نوشته های خود را بازبینی کنید و تلاش نمایید الگو های تکراری از پاسخ ها را برای خود شناسایی نمایید.

نکته: در این زمینه برای فهم بیشتر می توانید کتاب کوچک هوگا اثر مایک وایکینگ را مطالعه کنید.

کلام آخر

به عنوان نکته پایانی باید بگوییم که این دسته بندی ها صرفاً برای درک بهتر انواع نیازها ارائه شده اند و در عمل ممکن است نیازها به صورت ترکیبی و همپوشانی با یکدیگر وجود داشته باشند. در بخش بعد  به صورت جامع تری با نیاز های فردی که با ازدواج در ارتباط هستند آشنا خواهیم شد.