5 دقیقه
دکتر ابوالفضل اقبالی
از موضوعات مهمی که امروزه شاهد آن هستیم تغییر الگوی ازدواج در کشورمان است. این تغییرات سبب شکل گرفتن نگرش ها و باور های جدید درباره سبک زندگی متاهلی و اساسا مفهوم عشق شده است. در این مقاله سعی داریم که شما را با این تغییرات بیشتر آشنا کنیم. در واقع آشنایی با این موارد به شما کمک خواهد کرد که بیشتر دلایل برخی از تغییر نگرش ها در حوزه ازدواج و تاخیر در این امر را متوجه شوید.
مسیر مطالعه این مقاله:
1) تغییر الگوی ازدواج در ایران
2) تغییر مفهوم عشق در ازدواج
3) آسیب عشق های زودگذر چیست؟
تغییر الگوی ازدواج در ایران
جامعه ایرانی، همچون بسیاری از جوامع دیگر، در سالهای اخیر شاهد تحولات سریع و گستردهای در ساختار خانواده بوده است. این تغییرات که از ابعاد مختلفی همچون روابط خانوادگی، نقش جنسیتی افراد و الگوهای ازدواج نشأت میگیرد، باعث شده است تا خانوادههای ایرانی شکل و شمایل متفاوتی به خود بگیرند. در گذشته، انتخاب همسر و ازدواج بیشتر تحت تأثیر سنتها و تصمیمات خانوادهها بود. عشق در آن زمان به عنوان یک احساس پایدار و دائمی که باید تا آخر عمر حفظ شود، در نظر گرفته میشد. خانوادهها نقش بسیار مهمی در این انتخاب داشتند و معیارهای اصلی ازدواج، مانند سن، تحصیلات و موقعیت اجتماعی افراد، توسط آنها تعیین میشد. اما امروزه، با تغییرات گسترده در جامعه، الگوهای ازدواج نیز دستخوش تحول شدهاند. افراد جوانتر، بیشتر بر اساس علاقه و احساسات شخصی خود تصمیم به ازدواج میگیرند و نقش خانواده در این تصمیمگیری کاهش یافته است.
تغییر مفهوم عشق در ازدواج
مفهوم عشق نیز تغییر کرده است و به جای یک احساس پایدار و دائمی، بیشتر به عنوان یک تجربه شخصی و در حال تغییر در نظر گرفته میشود. این تغییرات در الگوهای ازدواج، نشاندهنده تحولات عمیقی در ساختار خانواده و روابط بین افراد است. همچنین در گذشته، خانواده تصمیمگیرنده اصلی در مورد ازدواج و روابط عاطفی افراد بود. عشق در آن زمان بیشتر به عنوان یک بخش از روابط خانوادگی دیده میشد و همه اعضای خانواده در آن دخیل بودند. اما امروزه، فرد به تنهایی تصمیم میگیرد که با چه کسی ازدواج کند و چه رابطهای داشته باشد. این یعنی عشق دیگر فقط یک موضوع خانوادگی نیست، بلکه یک انتخاب شخصی است. همین تغییر باعث شده تا امروزه عشق به عنوان مهمترین دلیل برای ازدواج در نظر گرفته شود، در حالی که در گذشته، ازدواج اغلب به دلایل دیگری مانند وضعیت اجتماعی یا اقتصادی انجام میشد. زندگی در دنیای امروز پر از انتخابهای مختلف است. ما هر روز با گزینههای زیادی روبرو هستیم و باید یکی از آنها را انتخاب کنیم. این همه انتخاب، زندگی ما را پیچیدهتر کرده است. حتی احساسات ما هم تحت تأثیر این پیچیدگی قرار گرفتهاند. مثلاً عشق، که در گذشته یک احساس بسیار خاص و پایدار بود، امروزه بیشتر شبیه یک تجربه است که هر لحظه ممکن است تغییر کند. به عبارت دیگر، عشق در دنیای مدرن، مانند یک کالا شده است که میتوان آن را به راحتی انتخاب کرد و یا کنار گذاشت. این یعنی ما دیگر به یک عشق پایدار و همیشگی فکر نمیکنیم، بلکه به دنبال تجربههای جدید و هیجانانگیز هستیم. در دنیای امروز، خیلی از افراد تعهد در عشق را مثل یک تله میبینند. آنها فکر میکنند که اگر به کسی تعهد بدهند، دیگر نمیتوانند با افراد دیگری آشنا شوند و عشقهای جدید را تجربه کنند. مشاوران هم اغلب به مردم میگویند که برای اینکه از رابطه خود لذت ببرند، بهتر است به هم تعهدی ندهند و همیشه گزینههای دیگر را هم برای خود باز بگذارند. به نظر باومن، جامعهی امروزی ما به گونهای شده است که مردم دیگر علاقهای به تعهدهای طولانیمدت ندارند و فکر میکنند که این تعهدها مانع از آزادی آنها میشود. اما باید بگوییم عشقهایی که خیلی زود شکل میگیرند، خیلی زود هم تمام میشوند.
آسیب عشق های زودگذر چیست؟
این نوع عشقها خیلی سریع به اوج میرسند و بعد از مدتی کوتاه، رابطه به پایان میرسد. جالب اینجاست که این پایانها اغلب با کینه و نفرت همراه است، برخلاف عشقهای واقعی که حتی بعد از تمام شدن، حس دوستی و احترام بین طرفین باقی میماند. این نوع عشقهای زودگذر و پرشور بیشتر شبیه یک احساس هیجانی است تا یک عشق واقعی و پایدار. در دنیای امروز، خیلی سخت می باشد که عشق به یک رابطه طولانیمدت و ازدواج منجر بشود. چون همه چیز خیلی زود تغییر میکند و آدمها به راحتی از هم جدا می شوند. وقتی همه دنبال این هستند که تجارب عاشقانهی جدیدی را امتحان کنند، دیگر کسی به فکر ساختن یک زندگی مشترک و پایدار نیست. در واقع این همه تجارب کوتاهمدت باعث میشود که آدمها به عشق شک کنند و دیگر به ازدواج به چشم یک امر خوب نگاه نکنند. حتی رسانهها و مشاوران هم بیشتر روی این موضوع تمرکز میکنند که عشق یک چیز خیلی مهم و اساسی برای زندگی است و همه باید دنبال عشقشان باشند. این موضوع باعث میشود که جوانها فکر کنند اگر عشق واقعی را پیدا نکنند، نمیتوانند ازدواج کنند و همین باعث میشود که خیلی از جوانان از ازدواج بترسند.